Aby wybrać najlepszą metodę regulacji, trzeba najpierw odpowiedzieć sobie na pytanie: dlaczego chcemy zmieniać wydajność wentylatora? Odpowiedzi może być kilka.

1. Spowolnienie wentylatora, ponieważ jest zbyt głośny.
2. Spowolnienie wentylatora, ponieważ przy jego pełnej wydajności powietrze nie zdąża odebrać ciepła z wymiennika (sytuacja występuje głównie w nagrzewnictwie).
3. Spowolnienie wentylatora wyciągającego powietrze z budynku, ponieważ jego zbyt duża wydajność jest nieekonomiczna w stosunku do nagrzewania pomieszczeń (sytuacja występuje głównie w wentylacji).
4. Spowolnienie wentylatora z powodów kombinacji potrzeb według punktów 1-3.

Już na pierwszy rzut oka można zauważyć, że w każdym przypadku chodzi o zmniejszenie prędkości (wydajności) wentylatora. Nie ma sytuacji, kiedy ktoś oczekuje zwiększenia wydajności wentylatora przez zwiększenie obrotów jego silnika ponad poziom nominalny. Wiązałoby się to z przekroczeniem nominalnych warunków pracy silnika, a więc prawdopodobnie z jego zniszczeniem.

A zatem wiemy już, że naszym celem jest zmniejszenie prędkości wentylatora. Warto też pamiętać,
że zdecydowana większość silników stosowanych w wentylatorach to silniki asynchroniczne, w których zmiana prędkości jest właściwie najtrudniejsza. Dlaczego? Ich prędkość zależy wyłącznie od częstotliwości zasilania. W naszej europejskiej sieci energetycznej częstotliwość jest stałym parametrem i wynosi 50 Hz. Jak więc zatem zmienić prędkość?

W tym miejscu natychmiast nasuwa się na myśl urządzenie , które potrafi poradzić sobie z częstotliwością, czyli falownik. Może on być zastosowany do regulacji prędkości wentylatorów, jednak mimo wielu zalet ma poważne wady – cenę i nadmierną funkcjonalność (przekłada się na wyższy stopień skomplikowania obsługi). Na szczęście istnieje jeszcze inny sposób na zmianę prędkości – metoda napięciowa.

No dobrze, ale przecież prędkość silnika asynchronicznego nie zależy od napięcia, zatem jak to może działać?

Jeśli silnik asynchroniczny jest obciążony odbiornikiem – wentylatorem, który ma wyjątkowo nieliniową charakterystykę obciążenia (mała prędkość – małe obciążenie silnika, duża prędkość znaczne obciążenie), to zmniejszenie prędkości następuje wskutek bilansu energii. Jeśli dostarczamy mniejsze napięcie do silnika, a więc dostarczamy mniej energii, to powietrze przyhamowuje wentylator. W efekcie prędkość ustala się na takim poziomie, przy którym dostarczana mniejsza energia zrównuje się z energią tarcia wentylatora o powietrze. Uwaga! Ta metoda sprawdza się wyłącznie z wentylatorami!

Skoro już wiemy, że możemy regulować prędkość wentylatora za pomocą wartości napięcia, możemy poznać wszystkie urządzenia, które zapewniają nam właśnie taką możliwość. Wybraliśmy najpopularniejsze.

ARW

To autotransformatorowy, pięciopozycyjny regulator prędkości wentylatora z oddzielnym wyłącznikiem i zabezpieczeniem termicznym, w obudowie o stopniu ochrony IP54.

Zalety:

• bardzo cicha praca silnika wentylatora (autotransformator nie odkształca prądu od sinusoidy);
• pewny rozruch z dowolnej nastawy (pamięć nastawy);
• prosta konstrukcja i zasada działania, a dzięki temu bardzo wysoka trwałość;
• zdefiniowany dolny próg napięciowy (minimalny – piąty bieg), co nie pozwala na zatrzymanie silnika, a więc doprowadzenie do stanu zwarcia.

Wady: brak.

Obejrzyj film instruktażowy dotyczący montażu ARW – może się przydać:)

AREB

To tyrystorowy regulator prędkości z płynną regulacją wentylatora, funkcją pamięci nastawy, ograniczeniem minimalnej prędkości oraz zabezpieczeniem topikowym.

Zalety:

• pamięć nastawy zrealizowana za pomocą innowacyjnie zintegrowanego potencjometru z wyłącznikiem naciskowym; włączenie i wyłączenie wentylatora następuje przez przyciśnięcie pokrętła, które cały czas może pozostawać w tym samym położeniu obrotowym;
• możliwość zdefiniowania minimalnej prędkości – regulator posiada drugi potencjometr wewnętrzny, za pomocą którego ustawiamy minimalną prędkość wentylatora, a to zabezpiecza wentylator przed możliwością zatrzymania się (czyli również stanem zwarcia);
• uniwersalna obudowa do montażu podtynkowego i natynkowego;
• atrakcyjne podświetlenie regulatora niebieską diodą;
• płynna regulacja prędkości.

Wady: regulator odkształca prąd od sinusoidy, co skutkuje wzrostem głośności pracy silnika. Rozwiązanie nie jest optymalne do stosowania w pomieszczeniach cichych.

Zapraszamy również do zapoznania się z ofertą na pozostałe regulatory autotransformatorowe, elektroniczne, zdalnie sterowane i programowalne.

mgr inż. Krzysztof Majewski
Kierownik Działu Handlowego
Breve-Tufvassons